
مهم ترین اصطلاحات مهندسی برق صنعتی+ زبان تخصصی
- حمید زینالی
- برق صنعتی
- 1403/10/24
- این مقاله بروزرسانی شده 27 دی 1403
زبان تخصصی برق قدرت یکی از مهمترین تخصص و مهارت برای مهندس برق به شمار میآید. این زبان شامل واژهها و اصطلاحاتی است که برای توصیف مفاهیم و فرآیندهای مرتبط با تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی به کار میروند. در این مقاله، به بررسی مهمترین کلمات کلیدی در زبان تخصصی برق قدرت میپردازیم و توضیحاتی مختصر درباره هر یک ارائه میدهیم.
مقدمه لغات زبان تخصصی برق
1. انرژی الکتریکی (Electrical Energy)
انرژی الکتریکی به انرژی حاصل از حرکت الکترونها در یک مدار الکتریکی گفته میشود. این نوع انرژی میتواند به اشکال مختلفی مانند نور، حرارت و حرکت تبدیل شود. در زبان تخصصی برق، انرژی الکتریکی به عنوان یکی از اصلیترین مفاهیم شناخته میشود.
2. ولتاژ (Voltage)
ولتاژ، اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطه در یک مدار است. این مفهوم به عنوان نیروی محرکهای که الکترونها را در مدار به حرکت در میآورد، شناخته میشود. ولتاژ معمولاً به واحد ولت (V) اندازهگیری میشود.
3. جریان الکتریکی (Electric Current)
جریان الکتریکی به حرکت الکترونها در یک مدار اشاره دارد و به واحد آمپر (A) اندازهگیری میشود و میتواند به صورت مستقیم (DC) یا متناوب (AC) باشد. در زبان تخصصی برق، فهم جریان الکتریکی برای طراحی و تحلیل مدارها بسیار حیاتی است.
4. مقاومت (Resistance)
مقاومت، خاصیتی است که مانع از جریان الکتریکی در یک مدار میشود. این خاصیت به واحد اهم (Ω) اندازهگیری میشود و با قانون اهم رابطه مستقیم دارد. در زبان تخصصی برق، مقاومت به عنوان یکی از عوامل کلیدی در تحلیل مدارها شناخته میشود.
5. توان (Power)
توان الکتریکی، نرخ انجام کار یا انتقال انرژی در یک مدار است و به واحد وات (W) اندازهگیری میشود و میتواند به صورت توان واقعی(اکتیو)، توان ظاهری و توان راکتیو تقسیمبندی شود.
6. فرکانس (Frequency)
فرکانس به تعداد دفعاتی که یک سیگنال در یک ثانیه تکرار میشود، اشاره دارد و به واحد هرتز (Hz) اندازهگیری میشود.
7. ترانسفورماتور (Transformer)
ترانسفورماتور دستگاهی است که برای تغییر ولتاژ در سیستمهای الکتریکی استفاده میشود. این دستگاه میتواند ولتاژ را افزایش یا کاهش دهد و به همین دلیل در انتقال انرژی الکتریکی بسیار حیاتی است.
8. مدار (Circuit)
مدار به مجموعهای از اجزای الکتریکی گفته میشود که به یکدیگر متصل شدهاند و جریان الکتریکی از آنها عبور میکند. مدارها میتوانند به صورت سری یا موازی طراحی شوند و در زبان تخصصی برق، تحلیل مدارها یکی از مباحث اساسی است.
9. سیستم توزیع (Distribution System)
سیستم توزیع به شبکهای از خطوط و تجهیزات الکتریکی گفته میشود که انرژی الکتریکی را از ایستگاههای تولید به مصرفکنندگان منتقل میکند. این سیستم شامل ترانسفورماتورها، خطوط توزیع و تجهیزات کنترلی است.
10. حفاظت (Protection)
حفاظت در سیستمهای الکتریکی به مجموعهای از روشها و تجهیزات گفته میشود که برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات و انسانها در برابر خطرات الکتریکی طراحی شدهاند. این شامل فیوزها، کلیدهای اتوماتیک و سیستمهای حفاظتی است.
11. بار (Load)
بار به میزان انرژی الکتریکی مصرفی توسط تجهیزات و دستگاهها اشاره دارد. Load میتواند به صورت بار مقاومتی، بار القایی یا بار راکتیو تقسیمبندی شود و در طراحی سیستمهای الکتریکی باید به آن توجه ویژهای شود.
12. عایق (Insulation)
عایق به موادی گفته میشود که از عبور جریان الکتریکی جلوگیری میکنند. عایقها در سیستمهای الکتریکی برای جلوگیری از اتصالات کوتاه و حفاظت از تجهیزات بسیار مهم هستند.
13. انرژی تجدیدپذیر (Renewable Energy)
انرژی تجدیدپذیر به منابع انرژی گفته میشود که به طور طبیعی تجدید میشوند، مانند انرژی خورشیدی، بادی و آبی. این نوع انرژی در دنیای امروز به دلیل کاهش آلودگی و حفظ محیط زیست اهمیت ویژهای پیدا کرده است.
14. سیستمهای کنترل (Control Systems)
سیستمهای کنترل به مجموعهای از ابزارها و تکنیکها گفته میشود که برای نظارت و کنترل عملکرد سیستمهای الکتریکی استفاده میشوند. این سیستمها میتوانند به صورت دستی یا خودکار عمل کنند و در بهینهسازی عملکرد سیستمها نقش مهمی دارند.
مهم ترین لغات زبان تخصصی برق در برق صنعتی
1. موتور الکتریکی (Motor)
زیر مجموعه ماشینهای الکتریکی، که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. موتورها انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند. پرکاربردترین آنها سنکرون و آسنکرون هستند.
2. ژنراتور (Generator)
3. کنتاکتور (Contactor)
کنتاکتور یک تجهیز الکترومکانیکی است که برای قطع و وصل کردن مدارهای الکتریکی با جریانهای بالا استفاده میشود.
4. رله (Relay)
رله یک نوع کلید الکتریکی است که با دریافت یک سیگنال کوچک، میتواند یک مدار الکتریکی بزرگتری را قطع یا وصل کند. در واقع، رلهها به عنوان تقویت کنندههای الکتریکی عمل میکنند.
5. فیوز (Fuse)
تجهیزی است که در صورت افزایش بیش از حد جریان، مدار را قطع میکند.
6. کلید محافظ جان (RCCD)
کلید محافظ جان یکی از مهمترین تجهیزات حفاظتی در سیستمهای الکتریکی است که وظیفه حفاظت از جان انسانها در برابر برق گرفتگی را بر عهده دارد. این تجهیز با تشخیص جریانهای نشتی به زمین، به سرعت مدار را قطع میکند و از بروز حادثه جلوگیری میکند.
7. هارمونیک (Harmonic)
هارمونیکها در واقع امواج الکتریکی با فرکانسی هستند که مضرب صحیحی از فرکانسی اصلی شبکه برق هستند. به زبان سادهتر، این امواج ناخواستهای هستند که شکل موج سینوسی ایدهآل ولتاژ یا جریان را تحریف میکنند.
8. ضریب قدرت (CosΦ)
نسبت توان حقیقی به توان ظاهری است. این ضریب نشان میدهد که چه مقدار از توان الکتریکی که به مدار یا سیستم تزریق میشود، به صورت مفید مصرف میشود.
9. هادی (Conductor)
مهم ترین اصطلاحات در نقشه خوانی
1. نقشه تک خطی (Single line diagram)
2. نقشه چند خطی (Multi line diagram)
3. نقشه جانمایی (layout)
4. ریپورت گیری (Report)
5. اطلاعات پروژه (information)

آشنایی با لغات کلیدی در زبان تخصصی برق برای هر فردی که در این حوزه فعالیت میکند، ضروری است. این واژهها نه تنها به درک بهتر مفاهیم کمک میکنند، بلکه در ارتباطات علمی و صنعتی نیز نقش مهمی ایفا میکنند. با یادگیری و تسلط بر این لغات، میتوان به بهبود مهارتهای شغلی و علمی خود کمک کرد و در مسیر موفقیت در حوزه مهندسی برق گام برداشت.
امیدواریم این مقاله به شما در آشنایی با زبان تخصصی برق و لغات کلیدی آن کمک کرده باشد و شما را در مسیر یادگیری و پیشرفت در این حوزه یاری کند.