کنتاکتور چیست؟ چگونه عمل میکند
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور یک کلید مغناطیسی است که برای قطع و وصل کردن مدارهای الکتریکی را با استفاده از نیروی الکترومغناطیسی انجام میدهد. با جریان بالا استفاده میشود. نیروی الکترومغناطیسی توسط مدار مغناطیسی تولید میشود که شامل هسته مغناطیسی و بوبین میباشد.
این تجهیز به طور گسترده در صنایع مختلف از جمله اتوماسیون صنعتی،ساختمانها و تجهیزات الکتریکی به کار میرود. کنتاکتورها بسته به نوع کاربرد و ابعاد گوناگون ساخته میشوند و توانایی کارکرد در ولتاژ و جریان بالا را دارند.
اجزای اصلی کنتاکتور
- بوبین یک سیم پیچ است که با عبور جریان الکتریکی از آن، میدان مغناطیسی ایجاد میکند و باعث حرکت هسته میشود.
- هسته مغناطیسی شامل دو بخش ثابت و متحرک است. هسته ثابت به بوبین متصل است و هسته متحرک با ایجاد میدان مغناطیسی به سمت هسته ثابت جذب میشود.
- کنتاکتها شامل کنتاکت ثابت و متحرک هستند که با حرکت هسته مغناطیسی به هم متصل یا از هم جدا میشوند. این کنتاکتها وظیفه قطع و وصل جریان برق را بر عهده دارند.
- محفظه عایقی برای حفاظت از اجزای داخلی کنتاکتور و جلوگیری از تماس مستقیم با آنها استفاده میشود.
نحوه عملکرد کنتاکتور
با برق دار کردن بوبین مدار مغناطیسی، هسته ثابت مغناطیس میشود و هسته متحرک را جذب میکند. با جذب شدن هسته متحرک و حرکت آن، فنر تحریک میشود و کنتاکتها حرکت میکنند. در نتیجه، کنتاکتهای بسته، باز و کنتاکتهای باز، بسته میشوند.
با قطع بوبین هسته ثابت خاصیت مغناطیسی خود را از دست میدهد و نیروی پتانسیل در فنر، هسته متحرک و کنتاکتها را به موقعیت اول خود برمیگرداند. در این صورت کنتاکتهایی که بسته بودند، باز میشوند و کنتاکتهایی که باز بودند، بسته میشوند.
کنتاکتهایی در کنتاکتور بر سر راه جریان بوبین کنتاکتور قرار میگیرند را تیغه فرمان میگویند. در کنتاکتور سه کنتاکت باز که برای قطع و وصل سهفاز به کار میروند را کنتاکتهای قدرت میگویند.
تیغههای کنتاکت فرمان میتوانند به صورت باز یا بسته باشند و حداکثر جریان 4 آمپر را دارند. از کنتاکتهای فرمان برای قطع و وصل جریان مصرف کننده استفاده نمیشود. ترمینال کنتاکتهای فرمان با شمارههای دو رقمی مشخص میشود که رقم دهگان موقعیت تیغه و رقم یکان وضعیت تیغه فرمان را مشخص میکند.
کنتاکتهای فرمان با وضعیت OPEN با شمارههای 3 و 4 یا حروف NO مشخص میشود. کنتاکتهای فرمان با وضعیت CLOSE با شماره 1 و 2 یا حروف NC مشخص میشوند.
کاربردهای کنتاکتور
- کنترل موتورهای الکتریکی برای راه اندازی و توقف آنها
- در سیستمهای روشنایی بزرگ مانند مراکز صنعتی، تجاری از کنتاکتورها برای کنترل روشنایی استفاده میشود.
- برای کنترل ضریب توان و کاهش تلفات انرژی در سیستم و قطع و وصل مدار از کنتاکتور خازنی استفاده میشود.
- برای کنترل سیستمهای گرمایشی
- کنترل اپراتورهای حرارتی در سیستمهای تهویه مطبوع و تبرید
ترمینال های کنتاکتور
- L1 و L2 و L3 تیغههای وروردی قدرت ( 1،3،5)
- T1و T2و T3 تیغههای خروجی قدرت (2،4،6)
- A1 و A2 تیغههای مدار فرمان
- NO و NC تیغههای کمکی (13،14)
